پايان نامه بررسي رابطه مسئوليت اجتماعي با عملكرد مالي و غير مالي شركت (مطالعه موردي شركت هاي صنعتي استان گلستان)
چكيده
هدف از اجراي اين پژوهش، بررسي رابطه بين مسئوليت اجتماعي با عملكرد مالي و غير مالي شركت هاي صنعتي استان گلستان است. مسئوليت اجتماعي شركت ها، از طريق پرسشنامه اي كه حاوي 43 سئوال در زمينه مسئوليت اجتماعي كاركنان، مشتريان، سرمايه گذاران، جامعه، محيط زيست و تامين كنندگان مي باشد، اندازه گيري شد. از اطلاعات 18 شركت صنعتي در سال 1393 استفاده شد. براي تجزيه و تحليل داده ها نيز روش رگرسيون سلسله مراتبي به كار گرفته شده است. نتايج پژوهش نشان مي دهد مسئوليت اجتماعي شركت نسبت به 6 سهامدار با عملكرد مالي و غيرمالي شركت ها رابطه معني داري وجود دارد. اين پژوهش به مديران كمك خواهد كرد تا سياست هاي موثر مربوط به مسئوليت اجتماعي شركت ها كه براي دستيابي به عملكرد مالي بهتر آن ها در بلند مدت لازم است را توسعه دهند. همچنين بينشي را براي شركت ها در زمينه نقش مسئوليت اجتماعي در كسب منافع آتي فراهم مي نمايد.
كليد واژه: مسئوليت اجتماعي كاركنان، مشتريان، سرمايه گذاران، جامعه، محيط زيست و تامين كنندگان، عملكرد مالي و غير مالي
مقدمه
امروزه بسياري از صاحب نظران معتقدند كه به دلايلي همچون خصوصي سازي و انتقال قدرت اقتصادي از دولت ها به سازمان ها و در نتيجه، كوچك شدن دولت ها، براي حل مشكلات اجتماعي و زيست محيطي، دولت ها داراي منابع و قدرت لازم نيستند و سازمان ها بايد دولت ها را در اين زمينه ياري نمايد. اگر چه در سال هاي اخير، در سطح جهان، پيشرفت هاي قابل ملاحظه اي در زمينه ي مسئوليت اجتماعي شركت ها صورت گرفته و مديران و سازمان ها توجه زيادي به اين مفهوم مي كنند، اما مديران و سازمان هاي ايراني با اين مفهوم تا حدودي بيگانه اند. شايد يكي از دلايل اين فقدان پيشرفت در ايران، اقتصاد دولتي باشد، اما مي توان گفت كه نوع نگرش و بينش مديران ارشد سازمان ها به اين مقوله نيز در آن بي تاثير نبوده است.
سير تاريخي مسئوليت اجتماعي سازمان
رابطه بين سازمان و فعاليت هاي آن از يك سو و بين سازمان و جامعه از سوي ديگر، موضوعي ديرينه است كه همواره در ميان پژوهشگران سازمان و علم الاجتماع مورد بحث و تبادل نظر بوده است. اما اين رابطه، به شكل امروزي كه از آن به مسئوليت اجتماعي سازمان ياد مي شود، از دهه 1950 آغاز شد. در اين دهه، پژوهشگران، آزمون و تحليل مفاهيم و نظريه هاي مرتبط با مسئوليت هاي سازمان را در قبال جامعه آغاز كردند و مسئوليت هاي اجتماعي كسب وكار را به طور كلي، مسئوليت هاي اجتماعي سازمان ناميدند(ون يوپن[1]، 2010)
[1]- Van Eupen
سير تطور تاريخي مفهوم مسئوليت اجتماعي سازمان به پنج برهه زماني تقسيم شده است تا چارچوبي براي بررسي تاريخي آن فراهم شود. اين پنج مرحله عبارتند از:
- در مرحله اول، پژوهشگران به معرفي مسئوليت هاي اجتماعي تجار و بازرگانان پرداختند(بوون[1]، 2000). فعاليت هاي اين گروه از طريق به كار بردن «نظريه قرارداد اجتماعي[2]» و «نظريه مشروعيت[3]» انجام گرفت؛ پژوهشگران اين دوره سعي در تصويب وجود مسئوليت كسب و كارها در قبال جامعه داشتند. بوون، بنيان گذار مفهوم مسئوليت اجتماعي سازمان از پژوهشگران سرشناس اين دوره است.
- همزمان با گروه ياد شده كه قابل به وجود مسئوليت هاي سازمان در قبال جامعه بودند، برخي ديگر از پژوهشگران جايگاه نقيض مسئوليت اجتماعي سازمان را به رسميت شناختند. براي مثال، فريدمن[4]، درسال 1970 بيان مي كند: تنها وظيفه موسسه كسب و كار است» اين جمله به معناي آن است كه تنها مسئوليت قانوني و مشروع سازمان، مسئوليت اقتصادي است. از آنجا كه برهه زماني اين گروه با الگوي مدرنيسم متقارن است، اظهارات اين گروه، حكايت از تاثير پذيرفتن از الگوي مدرنيسم دارد.
- در مرحله سوم، پژوهشگران تمركز بيشتري بر مفهوم سازي[5] و ادراك مسئوليت اجتماعي سازمان داشتند. آنان در اين مرحله، براي پاسخگويي به گروه قبل كه منكر مسئوليت هاي اجتماعي براي سازمان بودند، تلاش مي كردند ضرورت اين موضوع را تبيين كنند اما از آنجا كه در اين زمان، با فقدان تحليل هاي عميق در مفهوم مسئوليت اجتماعي سازمان مواجه هستيم، تمركز پژوهشگران بر پاسخ به اين پرسش سوق پيدا مي كند كه «مسئوليت اجتماعي سازمان چيست؟» كارول[6] (1979) اولين مدل مفهومي را ارائه داد كه به طور جامع، ابعاد بنيادي مفهومي را كه او عملكرد اجتماعي سازمان ناميد، تشريح كرد. او مدلي از عملكرد اجتماعي سازمان از طريق: 1. ارائه يك تعريف مبنايي از مسئوليت اجتماعي سازمان 2. بررسي موضوعات براي آن دسته از شركت هايي كه داراي مسئوليت اجتماعي هستند. و 3. ذكر خصوصيات فلسفه پاسخگويي و مسئوليت پذيري، پيشنهاد داد.
- در مرحله چهارم نيز پژوهشگران براي پاسخگويي به گروهي كه اعتقاد به نادرست و غير قانوني بودن مسئوليت اجتماعي سازمان داشتند، بويژه فريدمن، بر اين پرسش كه «چه ضرورتي در پايبندي سازمان به مسئوليت اجتماعي وجود دارد؟» متمركز شدند (گاردبرگ[7] و فومبرون[8]، 2006). البته در اين زمان، علاوه بر رويكرد هنجاري از رويكرد اقتصادي نيز استفاده شد.
- مرحله پنجم با اثر فريمن با عنوان« مديريت استراتژيك: رويكرد ذي نفعان» در اسل 1984 آغاز شد. در اين رويكرد جديد كه به رويكرد ذي نفعان شهرت يافت، پرسش مبنايي عبارت است از« سازمان نسبت به چه افرادي مسئوليت اجتماعي دارد؟» فريمن در سال 1948 نظريه ذي نفعان را به منظور ايجاد سير جديدي از تفكر درباره ماهست يك سازمان معرفي و اين پرسش مبنايي را مطرح كرد كه در «قبال چه دي نفعاني و با چه تحليل هزينه – فايده اي سازمان بايد مديريت شود؟»
[1]- Bowen[2]- social contract theory[3]- Legitimacy theory[4]- Friedman[5]- conceptualization[6]- Carroll[7]- Gardberg[8]- Fombron
فهرست مطالب
فصل اول :كليات تحقيق.. 1
مقدمه. 2
بيان مسئله. 3
ضرورت و اهميت انجام تحقيق.. 5
اهداف تحقيق ...........................................................................................................................6
سوالات تحقيق.. 7
فرضيه هاي تحقيق: 8
تعاريف نظري و عملياتي متغيرها ...................................................................................................9
فصل دوم: بررسي ادبيات و پيشينه موضوع. 11
مباني نظري مسئوليت پذيري اجتماعي ................................................................................13
2-1- 1- مقدمه ............................................................................................................12
2-1-2 سير تاريخي مسئوليت اجتماعي سازمان 13
2-1-3 تعريف مسئوليت اجتماعي 16
2-1-4- معنا و مفهوم مسئوليت پذيري اجتماعي 25
2-1-5 مسئوليت اجتماعي 27
2-1-6 انواع مسئوليت اجتماعي 30
2-1-7 ابعاد مسئوليت اجتماعي شركت 32
2-1-8 ديدگاه هاي مسئوليت اجتماعي 34
2-1-9 مدل هاي مسئوليت اجتماعي سازمان ها 36
2-1-10 چارچوب تعيين استراتژي هاي مسئوليت اجتماعي سازمان 38
2-1-11مسئوليت اجتماعي فردي براي دستيابي به مسئوليت اجتماعي گروهي 39
2-1-12 نقش منابع انساني در مسئوليت اجتماعي .................................. . ..................................41
2-1-13 تاثيرات توجه به مسئوليت اجتماعي سازمان ........................ ..............................................43
2-2-1 مقدمه .......................................................................................................................49
2-2-2 تعريف و مفهوم عملكرد و ارزيابي عملكرد .........................................................50
2-2-3 مدل هاي ارزيابي عملكرد ................................................................................51
2-2-4 مدل هاي حسابداري ارزيابي عملكرد ............................................................................51
2-2-5 مدل هاي اقتصادي ارزيابي عملكرد ........................................................................53
2-2-6 ضرروت و اهميت بازاريابي علمكرد .............................................................56
2-2-7 مسئوليت اجتماعي و عملكرد مالي ....................................................................58
2-2-8 آثار رفتاري استفاده از معيارهاي ارزيابي عملكرد ...................................................60
2-2-9 معيارهاي غيرمالي ارزيابي عملكرد و مطالوبيت فرآيند ..........................................62
2-2-10 مسئوليت اجتماعي شركت و كشورهاي آسيايي ............................................................62
2-2-11 مسئوليت اجتماعي شركت از ديدگاه سهامداران ................................................63
2-2-12 اندازه گيري مسئوليت اجتماعي شركت ........................................................64
2-2-13 عملكرد مالي و غير مالي شركت ...............................................................65
2-2-14 مسئوليت اجتماعي و عملكرد مالي و غير مالي شركت ....................................67
2-2-15 مسئوليت اجتماعي نسبت به مشتريان و عملكرد شركت ..............................70
2-2-16 مسئوليت اجتماعي شركت نسبت به سرمايه گذاران و عملكرد شركت .............................71
2-2-17 مسئوليت اجتماعي نسبت به محيط زيست و عملكرد شركت ...............................72
2-2-18 مسئوليت اجتماعي نسبت به تامين كنندگان و عملكرد شركت ....................................73
2-3 پيشينه تحقيق ....................................................................................................74
2-3-1 سابقه تحقيقات انجام شده در داخل كشور 74
2-3-2 سابقه تحقيقات انجام شده در خارج كشور. 79
2-4 چارچوب نظري تحقيق 82
فصل سوم: روش شناسي تحقيق .................. ............................................................84
3-1 مقدمه 85
3-2 متدلوژي پژوهش 85
3-3 جامعه آماري ، حجم نمونه و روش نمونه گيري 86
3-4 ابزار گردآوري 87
3-5 روش جمع آوري داده ها 87
3-6 روايي و پايايي تحقيق 89
3-7 روش تجزيه و تجليل اطلاعات 93
فصل چهارم 95
4-1 مقدمه 96
4-2 توصيف يافته هاي تحقيق 96
4-3 آزمون نرمال بودن داده هاي تحقيق .............................................................98
4-4 توصيف متغيرهاي اصلي پژوهش و آزمون همبستگي .....................................99
4-4 آزمون رگرسيون سلسله مراتبي ..................................................................104
فصل پنجم ................................................................................................109
5-1 مقدمه 110
5-2 تجزيه و تحليل و پيشنهادات بر اساس آن ......................................................111
5-3 محدوديت تحقيق 115
5-4 توصيه براي آينده 116
منابع ............................................................................................................117
پيوست ....................................................................................................135
فهرست جداول
جدول 2-1 نظريه پردازان و تاثير اندازه سازمان بر ساختار سازمان ...............................33
جدول 2-2 نظريه پردازان و تاثير اندازه سازمان ................................................33
جدول 2-3 تاثير اندزاه سازمان بر نسبت كاركنان اداري ......................................34
جدول 2-4 معرفي مدل هاي همراستايي استراتژيك فناوري اطلاعات با كسب و كار سازمان .........................66
جدول 3-1 نوزيع سئوالات پرسشنامه اندازه سازمان ...........................................94
جدول 3-2 توزيع سئوالات پرسشنامه استراتژي اكتشاف ..........................................95
جدول 3-3 توزيع سئوالات پرسشنامه عملكرد سازمان ....................................................................................95
جدول 3-4 توزيع سئوالات متغيرهاي پرسشنامه و آلفاي كرونباخ ...................................................................98
جدول 4-1 توزيع فراواني بر حسب جنس ....................................................................................................102
جدول 4-2 توزيع فراواني بر جسب سن ......................................................................................................103
جدول 4-3 توزيع فراواني بر حسب تحصيلات ............................................................................................104
جدول 4-4 توزيع فراواني بر حسب سابقه كار .............................................................................................105
جدول 4-5 آمار توصيفي متغيرهاي تحقيق ...................................................................................................106
جدول 4-6 آزمون K-S ................................................................................................................................107
جدول 4-7 ميزان همبستگي بين فناوري اطلاعات و عملكرد سازماني ........................................................108
جدول 4-8 ميزان همبستگي بين استراتژي اكتشاف و عملكرد سازماني .......................................................109
جدول 4-9 ميزان همبستگي بين معماري فناوري اطلاعات و عملكرد سازماني ..........................................110
جدول 4-10 تحليل واريانس .......................................................................................................................111
جدول 4-11 ضريب همبستگي و ضريب تعيين ..........................................................................................112
جدول 4-12 آزمون دوربين واتسون .............................................................................................................113
جدول 4-13 تحليل رگرسيون چند متغيره ....................................................................................................114
جدول 4-14 جمع بندي آزمون فرضيات تحقيق ..........................................................................................115
فهرست اشكال
شكل 2-1 جايگاه معماري فناوري اطلاعات در استراتژي فناوري اطلاعات ................................................40
شكل 2-2 معماري فناوري اطلاعات در سه سطح ........................................................................................41
شكل 2-3 مزاياي معماري فناوري اطلاعات در تقابل با چالش هاي آن .......................................................42
شكل 2-4 چهار استراتژي معماري و تمركز بر مزاياي متفاوت ....................................................................44
شكل 2-5 مزاياي هر يك از استراتژي هاي معماري فناوري اطلاعات .........................................................45
شكل 2-6 ارتباط ميان استراتژي كسب و كار و استراتژي و عملكرد ............................................................48
شكل 2-7 استراتژِ هاي عام مايكل پورتر .......................................................................................................60
نمايه 2-1 ويژگي هاي مهم ترين روش شناسي هاي طراحي فناوري اطلاعات .............................................49
نمايه 2-2 مدل همسويي استراتژيك هندرسن و ون كاترمن ..........................................................................53
نمايه 2-3 مدل ايجاد همسويي .......................................................................................................................55
نمايه 2-4 گام بعدي در همسوسازي كسب و كار فناوري اطلاعات ..............................................................56
مدل مفهومي تحقيق ........................................................................................................................................86
فهرست نمودار
نمودار 2-1 سيستم عملكرد فردي ..............................................................................76
نمودار 4-1 توزيع فراواني بر حسب جنس ..................................................................102
نمودار 4-2 توزيع فراواني بر حسب سن .....................................................................103
نمودار 4-3 توزيع فراواني بر حسب تحصيلات ..................................................104
نمودار 4-4 توزيع فراواني بر حسب سابقه كار ..................................................................106
افزونه تيكت پشتيباني وردپرس
افزونه تيكت پشتيباني
تيكت پشتيباني
افزونه تيكت پشتيباني
تيكت پشتيباني وردپرس