تحقيق هندسه نقوش مساجد در ايران

بخشهايي از متن:

نمايشگاه هندسه نقوش علم و فرهنگ در هنر ايران

جام جم آنلاين: نگارخانه كمال الدين بهزاد نمايشگاهي از آثار هندسه نقوش دانشجويان دانشگاه علم و فرهنگ را برگزار مي كند.در اين نمايشگاه رويكرد دانشجويان دانشگاه علم و فرهنگ به هندسه ايراني كه حاصل آن نقوشي مانند شمسه است، نمايان مي شود. هندسه نقوش بخش مهمي از شاكله تفكر ايراني را بوجود آورده است و نمود اين هندسه را نه تنها در كاشي كاري هاي مساجد بلكه در همه عرصه هاي معماري ايراني مانند باغ ايراني مي توان يافت.

...

پايگاه اطلاع‌رساني شهرسازي و معماري : معماري مساجد در ايران يك دنيا شور و هيجان و يك سكوت و آرامش باشكوه را به نمايش مي‌گذارد كه نماينده ذوق سرشار زيبايي‌شناسي است و منبعي جز ايمان مذهبي و الهام آسماني نمي‌تواند داشته باشد.

از همان ابتداي ظهور اسلام تا كنون ، ملت‌ها و اقوام مختلف مانند يك امت واحد، با فرهنگ‌ها، آداب و رسوم و به ويژه با توانايي و درك هنري متفاوت و متنوع در كار ساختن و پرداختن مساجد در سرزمين‌هاي وسيعي كه از اندلس در باختر تا جنوب خاوري آسيا امتداد دارد، تلاش كرده‌اند.

بر اين اساس  هر آنچه كه ديروز و امروز تحت عنوان معماري اسلامي در سرزمين‌هاي گشوده شده، با سبك‌ها و شيوه‌هاي شناخته شده، اندلسي ـ آفريقاي شمالي ـ شامي و مصري ـ ايراني و بين‌النهريني ـ عثماني ـ هندو ـ يمني و عربستاني ايجاد شده است، در حقيقت هنر مردمان ساكن در اين نواحي است كه ديرزماني پيش از ظهور اسلام هر كدام داراي تمدن‌هاي درخشاني بوده‌اند، و اينك در پرتو تعاليم اسلام داراي سمت و سو و شخصيت واحدي شده‌اند.

اگرچه به ظاهر واجد تفاوت‌هايي بوده‌اند كه بيش از همه در شيوه تزيين بنا، تجريد و درك هنري مبتني بر برخي جنبه‌‌هاي فرهنگي مانند آداب و رسوم قومي و سنت‌هاي قبيله‌اي، اقليم، عادت‌ها، معيارها و هنجاري‌‌هاي مورد قبول آنها بوده است.

...

اساساً رمز پردازي يكي از خصيصه هاي اصلي معماري مذهبي است. فضاي رمز آميز دالان انسان را با رمز عالم معنا متحد مي كند. بسياري از دالان هاي مساجد ايران، ستون هاي نور در فضا ايجاد مي كنند كه لازمه توجه به كمال مطلق است. اما در لحظه فارغ از زمان از دالان به صحن خواهيم رسيد. در بسياري از مساجد جامع در ايران در اين لحظه تغيير مقياس آن قدر قابل توجه است كه در يك لحظه خويش را در عرصه اي وسيع و خالي مي يابيم. نور آن قدر زياد است كه بيان مي دارد اين جا مكاني ديگر است. حركت در صحن به واسطه وسعت فرم هندسي لبه هاي نما، اندكي آرام و شايد توأم با سكون است و فرد نسبت به عظمت جداره ها بسيار خود را كوچك مي پندارد. در عين حال عناصري چون مناره ها، آب، ايوان ها و... را مي يابد. آب، نماد پاكي روح الهي و همانند آينه اي بازتابنده انوار الهي است كه از ديرباز در معماري ايرانيان وجود داشته است. اگر در دالان، حقايق دروني خويش را مرور مي كرديم، حالا در صحن نوبت مشاهده جلوه هاي بيروني حقايق الهي است؛ نشانه هايي چون نور، آفتاب، نقش، رنگ و آب جلوه هاي حقيقي خداوند است.»

منبع دارد.