روانشناسي و علوم تربيتي
بررسي رابطه بين هوش هيجاني و رضايت زناشويي در بين دانشجويان متاهل دانشگاه پيام نور مركز اهواز در سال تحصيلي 96-1395
چكيده :
در اين تحقيق با تأكيد بر نقش هيجان ها در زندگي انسان، اجزاي هوش هيجاني و رابطه هيجان و تفكر اشاره شد. سپس توانايي هاي هوش هيجاني به عنوان راه حل بسياري از معضلات اجتماعي، فرهنگي، آموزشي معرفي شده و در ادامه تاريخچه هوش هيجاني و زمينه هاي كاربردي متعدد آن در زندگي شخصي و اجتماعي افراد مورد بررسي قرار گرفت. با توجه به نقش مهم رضايت زناشويي بر سلامت هاي جسماني افراد، به عوامل متعدد شناختي، وضعيت اقتصادي و عقيدتي كه بر رضايت زناشويي موثرند اشاره شد و هدف اين بود كه بررسي كنيم آيا ميان هوش هيجاني و رضايت زناشويي دانشجويان متاهل رابطه اي وجود دارد؟ كه با توجه به اطلاعات جمع آوري شده و تجزيه و تحليل آماري مشخص شد كه بين مهارت هاي درون فردي (از مولفه هاي هوش هيجاني) و رضايت زناشويي رابطه منفي و معناداري (در سطح p =0.05) وجود دارد و بين مهارت هاي ميان فردي (از مولفه هاي هوش هيجاني) و رضايت زناشويي رابطه مثبت و معناداري (در سطح p =0.05) وجود دارد و بين ساير مولفه ها هوش هيجاني و رضايت زناشويي ارتباط خاصي مشاهده نشد.
كلمات كليدي :
هوش هيجاني
رضايت زناشويي
دانشجويان متاهل
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چكيده ............................................................................................................................ 1
فصل اول: كليات تحقيق ..................................................................................................... 2
1-1 مقدمه ...................................................................................................................... 3
1-2 بيان مسأله ................................................................................................................ 4
1-3 اهميت و ضرورت تحقيق ............................................................................................... 6
1-4 اهداف تحقيق ............................................................................................................. 7
1-5 سوالات تحقيق ........................................................................................................... 7
1-6 فرضيه ها.................................................................................................................... 8
1-6-1 فرضيه هاي اصلي..................................................................................................... 8
1-6-2 متغيرهاي تحقيق ..................................................................................................... 8
1-7 تعاريف نظري............................................................................................................... 8
1-8 تعاريف عملياتي .......................................................................................................... 9
فصل دوم: ادبيات و پيشينه تحقيق....................................................................................... 10
2-1 مقدمه ..................................................................................................................... 11
2-2 تعريف هوش ............................................................................................................. 11
2-3 هيجان و هوش هيجاني .............................................................................................. 12
2-3-1 رابطه هيجان با تفكر ................................................................................................ 13
2-3-2 تاريخچه هوش هيجاني ............................................................................................ 13
2-3-3 هوش هيجاني چيست؟............................................................................................ 14
2-3-3-1 آگاهي از هيجان هاي خود ..................................................................................... 15
2-3-3-2 بيان هيجان ها...................................................................................................... 15
2-3-3-3 آگاهي از هيجان هاي ديگران .................................................................................. 16
2-3-3-4 مديريت هيجان ها.................................................................................................. 16
2-3-4 نظريات مطرح شده در حوزه هوش هيجاني .................................................................. 16
2-3-4-1 تئوري هوش هيجاني گلمن .................................................................................... 18
2-3-4-2 تئوري هوش هيجاني از ديدگاه بار- اون ..................................................................... 18
2-3-5 شناسايي حالت هاي هيجاني .................................................................................. 22
2-3-5-1 شناسايي حالت هاي هيجاني خود......................................................................... 23
2-4 رضايت زناشويي ........................................................................................................ 24
2-4-1 بررسي علل نارضايتي از زندگي زناشويي ................................................................... 25
2-5 رضايت زناشويي و هوش هيجاني ................................................................................. 29
2-5-1 هوش عاطفي و نقش آن در تحكيم پيوند زناشويي ........................................................ 30
2-6 تحقيقات انجام شده در زمينه هوش هيجاني و رضايت زناشويي ......................................... 32
فصل سوم: روش تحقيق.................................................................................................... 34
3-1 مقدمه ..................................................................................................................... 35
3-2 روش تحقيق ............................................................................................................. 35
3-3 جامعه آماري و روش نمونه گيري .................................................................................. 35
3-4 ابزار تحقيق .............................................................................................................. 35
3-4-1 پرسشنامه هوش هيجاني بار- آن (EQ-i) ................................................................. 36
3-4-1-1 پايايي پرسشنامه هوش هيجاني بار- آن................................................................. 36
3-4-1-2 روايي پرسشنامه هوش هيجاني بار- آن.................................................................. 36
3-4-1-3 روش اجراء نمره گذاري (EQ-i) ........................................................................... 37
3-4-2 پرسشنامه رضايت زناشويي انريچ............................................................................. 39
3-4-2-1 پايايي پرسش نامه انريچ....................................................................................... 40
3-4-2-2 روايي پرسش نامه انريچ....................................................................................... 40
3-4-2-3 شيوه نمره گذاري پرسش نامه انريچ....................................................................... 41
3-5 روش تجزيه و تحليل داده ها ....................................................................................... 35
فصل چهارم: تجزيه و تحليل داده ها.................................................................................... 43
4-1 مقدمه .................................................................................................................... 44
4-2 بخش اول ) توصيف داده ها.......................................................................................... 44
4-2-1 توصيف نمرات رضايت زناشويي نمونه مورد بررسي........................................................ 45
4-3 بخش دوم ) بررسي و آزمون فرضيه ها.......................................................................... 48
4-3-1 بررسي فرضيه تحقيق ............................................................................................ 48
فصل پنجم: نتيجه گيري و پيشنهادات................................................................................. 52
5-1 مقدمه ................................................................................................................... 53
5-2 نتيجه گيري ............................................................................................................ 56
5-3 پيشنهادات ............................................................................................................. 57
5-4 محدوديت هاي تحقيق ............................................................................................. 57
فهرست منابع .............................................................................................................. 59
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 4-1 توزيع فراواني نمرات رضايت زناشويي طبقه بندي شده مورد بررسي .........................44
جدول 4-2 شاخص هاي آماري رضايت زناشويي نمونه مورد بررسي.........................................45
جدول 4-3 توزيع فراواني نمرات مهارت هاي درون فردي (از مولفه هاي هوش هيجاني) .............. 46
جدول 4-4 توزيع فراواني نمرات مهارت هاي ميان فردي (از مولفه هاي هوش هيجاني)............... 46
جدول 4-5 توزيع فراواني نمرات سازگاري (از مولفه هاي هوش هيجاني)................................. 47
جدول 4-6 توزيع فراواني نمرات كنترل استرس (از مولفه هاي هوش هيجاني)......................... 47
جدول 4-7 توزيع فراواني نمرات خلق عمومي (از مولفه هاي هوش هيجاني)...........................47
جدول 4-8 شاخص هاي آماري مؤلفههاي هوش هيجاني نمونه مورد بررسي...........................48
جدول 4-9 آزمون پيرسون بين رضايت زناشويي و مهارت هاي درون فردي.................................49
جدول 4-10 آزمون پيرسون بين رضايت زناشويي و مهارت هاي ميان فردي...............................49
جدول 4-11 آزمون پيرسون بين رضايت زناشويي و سازگاري..................................................50
جدول 4-12 آزمون پيرسون بين رضايت زناشويي و كنترل استرس ..........................................50
جدول 4-13 آزمون پيرسون بين رضايت زناشويي و خلق عمومي............................................51
مقدمه :
روانشناسان درصدد شناسايي عواملي هستند كه با استفاده از آن ها بتوان افراد را در زندگي فردي و اجتماعي ياري داد. يكي از مباحث مورد توجه آنان، نقش هوش به عنوان عامل موفقيت انسان است كه در اين زمينه رويكردهاي متفاوتي وجود دارد.
در گذشته، تمركز اغلب روانشناسان، بر فرآيندهاي شناختي و هوش عمومي بوده است. ديدگاه هاي سنتي هوشبهر تصوري محدود از استعدادهاي انسان داشتند و براي هوش فرد، محدوديت قائل شده و آن را ارثي، نسبتاً ثابت و نيز قابل تغيير مي دانستند. گذشت زمان و تجربههاي علمي ثابت كرد كه بسياري از افراد كه در نمرات پيشرفت تحصيلي و آزمون هاي هوش ربته بالايي را كسب مي كنند، در فراز و نشيب هاي زندگي شخصي و اجتماعي و بحران هاي روزمره كفايت و شايستگي لازم را از خود نشان نداده و فاقد مهارت هاي لازم هستند. در عمل، هوشبهر بالا تضمين كننده شخصيت اجتماعي، موفقيت و خشنودي در زندگي نيست.
هوارد گاردنردر سال 1983 ، با طرح نظريه هوش چند عاملي خود، از مفهوم هوشبهر به عنوان عاملي منفرد و تغييرناپذير فراتر رفته و تصوير غني تر و گسترده تري از هوش را ارائه نمود. او با مطرح كردن، هوشبهر درون فردي به عنوان كليه خودشناسي و هوش بين فردي به معناي توانايي درك افراد ديگر، الگويي دقيق و واقعي براي استفاده ثمربخش در طول زندگي معرفي نمود.
گرچه در توصيف گاردنر از هوش فردي، شناخت احساسات مطرح شد، اما به نظر مي رسيد كه هنوز به عواطف و هيجانات آن گونه كه متناسب با نقش پيچيده آن ها در زندگي انسان باشد، پرداخته نشده است. جان ماير و پيتر سالووري در سال 1989، به اين روال كه چه چيزهايي موجب كسب موفقيت افراد در زندگي مي شود. اصطلاح هوش هيجاني را مطرح نموده و براي اولين بار در مقالات آموزشي خود اين گونه معرفي نمودند. هوش هيجاني توانايي است كه امكان درك احساسات و هيجان هاي خود و ديگران را به فرد مي دهد تا با استفاده از اين قابليت بتواند تفكر و عملكرد خود را هدايت كند.
توجه :
پرسشنامه هاي بكار رفته در اين پژوهش ضميمه ي فايل شده است.
ليست پرسشنامه ها :
پرسشنامه هوش هيجاني بار-ان
پرسشنامه رضايت زناشويي انريچ